Šabačka štampa ove godine slavi veliki jubilej – 140 godina od objavljivanja prvog broja Šabačkog glasnika, prvog štampanog lista u ovom kraju. Od 1. januara 1883. godine, kada je izašao Glasnik, do danas, Šabac je imao preko 100 različitih štampanih novina i časopisa, što ilustruje neponovljivu sliku društvene i kulturne klime provincije na obalama Save.
O raznovrsnosti štampanih glasila, najvažnijim događajima koji su obeležili gradsku i državnu istoriju, ali i intimne nesvakidašnje storije, o spremnosti pojedinaca da obznane vest i u najteža vremena i želji građana da znaju i prosude, govori izložba Stara štampa – 140 godina „Šabačkog glasnika“, predstavljena u Međuopštinskom istorijskom arhivu u okviru obeležavanja Dana grada Šapca.
Hatišerifom od 1830. godine Srbiji je data autonomija, a time nestaju i prepreke za osnivanje štamparija i izdavanje novina. Posle više pokušaja, 9. septembra 1831. godine u Beogradu sa radom počinje prva štamparija, koju su iz Petrograda dobavili Cvetko Rajović i Avram Petronijević. Dokaz o tome nalazi se upravo u šabačkom Arhivu.
– U našem Arhivu čuva se jedinstven dokument, koju smo zaveli kao pasoš – a to je Ukaz ruskog cara Nikolaja I Pavloviča o dozvoli za prolaz Avramu Petronijeviću i Cvetku Rajoviću 1831. godine. Velika je verovatnoća da je to originalan pasoš, kada je u Srbiju doneta prva štamparija, i ovo je primer kako jedan dokument može da bude povod za jedno ozbiljno naučno istraživanje – kaže Gordana Filipović, autorka izložbe.
Posle Beograda, inicijativa za nabavku štamparije radi izdavanja lista, javila se i kod nas. Godine 1881. Andrija Slavuj nabavlja prvu štampariju u Šapcu, a prvi broj Šabačkog glasnika, koji, nažalost, nije sačuvan, izlazi 1. januara 1883. godine.
Šabački glasnik predstavljao je svojevrsnu političku, privrednu, kulturnu, naučnu, sportsku i društvenu hroniku ovog kraja. Iz njegovih članaka iščitavaju se svi važniji događaji, ali i svakodnevni život i navike Šapčana.
Do početka Velikog rata 1918. izlazio je u kontinuitetu, a Drugi svetski rat ga je konačno ugasio.
– Godine 1922. obaveštava Šapčane o obnovi porušenog grada, 1926. piše da je Šabac odlikovala bratska Čehoslovačka. Godine 1929. donosi vest o svečanom otvaranju Mačvinog stadiona, a 1933. pomno prati sve događaje vezane za obnovu Vukove kuće. Godina 1937. najznačajnija je za kulturne događaje u Šapcu, kada se obeležava stogodišnjica Šabačke gimnazije i donosi brojne članke o školovanju Stojana Novakovića i književnim pokušajima Laze Lazarevića. Poslednja godina Šabačkog glasnika jeste 1941. godina i ona počinje obeležavanjem stogodišnjice Šabačkog pozorišta – objašnjava autorka izložbe.
Od pojave prvog lista 1883. godine, pa do Prvog svetskog rata, u Šapcu je izlazilo 36 raznih listova, a do danas preko 100. Listovi koji su izlazili nakon novinskog prvenca su Liberal, Radikal, Bosna, Vitez, Podrinje, Podrinska samouprava, Podrinski glasnik, Naprednjak, Pobornik, Narodna volja, Drinosavac, Drinosavlje, Pocerje, Podrinski vesnik i mnogi drugi.
– Iz pregleda štampe do Prvog svetskog rata može se zaključiti o raznovrsnosti žurnalistike u jednom provincijskom gradu. Ako uporedimo broj stanovnika, tiraž i broj listova, sa nivoom prosvećenosti tadašnjeg Šapca, moglo bi se reći da je Šabac bio pravi mecena za štampu – ističe.
U Šabačkom glasniku objavljene su i prve pripovetke Janka Veselinovića što je doprinosilo popularnosti i kulturnoj širini novina, a i afirmaciji samog pisca.
Mnogi od pomenutih listova i časopisa danas su javnosti dostupni u elektronskom obliku na sajtu Biblioteke šabačke, a zajedno sa zaštićenim primercima koji se čuvaju u gradskom Arhivu neprocenjivo su dokumentarno blago o vremenu, ljudima i zbivanjima u Šapcu i Podrinju.
