Prvi javni objekat u Šapcu, kao spratna građevina, podignut je Vladičanski dvor 1854. godine. Gradnja ovog objekta započeta je 1849. godine, a zidan je za potrebe Konzistorije šabačko-valjevske eparhije u vreme vladike Joanikija Neškovića. Za gradnju je potrošeno 2.000 dukata.
Vladičanski dvor nekada (Foto: Narodni muzej Šabac)
Osnova dvora je simetrična, što je novina u to doba i pokazuje jasan evropski uticaj. Središnjim delom fasade dominira otvorena loža na spratu sa okruglim stubovima koji nose moravski luk, što navodi na pomisao da se ovde radi o delimičnom ugledanju na balkansku profanu arhitekturu. I prostorije u unutrašnjosti su takođe simetrično raspoređene oko središnjeg hola. Zanimljivost ovog objekta je svojevrsno zidno grejanje. U dimnjacima postoje otvorena mesta u kojima se ložilo, a topao vazduh se horizontalnim kanalima širio kroz zidove. Zbog ovakvog načina grejanja zidani su visoki odžaci, takozvane odžaklije, te stoga ne čudi da su Šabac jedno vreme nazivali Odžakovići. Interesantno je i to da prilikom gradnje ovog objekta nisu upotrebljavani ekseri niti žica, već su isključivo korišćeni drveni klinovi.
Biblioteka iz sadašnje perspektive (Foto: j. Gubelić)
Sve do 1886. godine ovaj objekat imao je svoju prvobitnu funkciju, da bi pomenute godine Eparhija šabačka bila pripojena Mitropoliji beogradskoj, a naredne godine Vladičanski dvor je ustupljen Gimnaziji. Kada je ponovo uspostavljena Eparhija šabačko-valjevska 1898. godine, Vladičanski dvor je vraćen crkvi. Tokom tragičnih vremena koja su dolazila Vladičanski dvor je imao različite namene – tokom ratova za smeštaj vojske i ranjenika, po potrebi su se i crkveni obredi obavljali ovde. Posle 1945. godine u zgradu se useljava Sreska uprava, a 1955. iz kafane Miramare, prelazi Narodna biblioteka, koja nastavlja tradiciju Čitališta šabačkog, osnovanog 1847. godine.
Ustanova na ponos Šapca i Šapčana (Foto: J. Gubelić)
Od 1847, kad Čitalište šabačko počinje sa radom, do Biblioteke šabačke u Vladičanskom dvoru danas, prošlo je više od 170 godine. U tom fizičkom i vremenskom prostoru Biblioteka je bila: Čitalište, Čitaonica, Knjižnica. Od nastajanja do nestajanja (1914. izgoreo je sav bibliotečki fond, a Šabačka narodna knjižnica i čitaonica obnovljena je 1928),ali i sa usponima i padovima do umnožavanja – iz bibliotečke strukture započet je pozorišni život u Šapcu, postavljene osnove Muzeja i Arhiva.
Ulaz u Biblioteku šabačku (Foto: J. Gubelić)
Biblioteku danas čine različita odeljenja, fondovi i zbirke: 175.000 knjiga, bogata zbirka periodike, stare i retke knjige, odabrani programi kulture. Biblioteka se danas posebno prepoznaje po svom Zavičajnom odeljenju, svojevrsnom baštinom knjiga, periodike i dokumenata. U zavičajnoj zbirci se nalazi zapisana istorija, kultura, tradicija, pamćenje o našem gradu i njegovim građanima.
Izvor: http://sabacturizam.org
