Jovan Stejić je jedna od najznačajnijih ličnosti obrenovićevske Srbije. Poznat kao začetnik organizovanog zdravstva i autor prve štampane knjige, ali i prvog medicinskog spisa kod nas, kao i utemeljivač Društva srpske slovesnosti, ovaj lekar i reformator književnog jezika živeo je jedno vreme i u Šapcu, u službi Jevrema Obrenovića.
Jovan Stejić, prvi srpski školovani lekar; Izvor: Vikipedija
Rođen je u Aradu 1803. godine. Nakon što je dobio stipendiju Save Tekelije, školovao se u Segedinu, a Medicinski fakultet studirao je u Pešti. Doktorirao je u Beču 1829. godine.
Na studijama medicine stipendirao ga je Jevrem Obrenović, zbog čega je 1829. godine, kao školovani doktor, prvo došao kod njega u Šabac. Odatle je otišao u Kragujevac, ne predlog kneza Miloša, da bude lični lekar i vaspitač njegovih sinova Milana i Mihaila.
Jovan Stejić bio je jedan od pet lekara 30-ih godina 19. veka u Srbiji. Pored njega tu su bili Bartolome Silvestar Kunibert, Đorđe Novaković iz Jagodine, Rus Gligorije Ribakov i nepoznati turski lekar u Čačku. Među njima Stejić se isticao jer je posedovao visoku profesionalnu, kulturnu i društvenuu samosvest, a te osobine ispoljio je kroz stvaranje srpskog lekarskog kadra, raznovrsne društvene i književne delatnosti.
Uvodna reč Jovana Stejića u njegovom delu ,,Makroviotika ili Nauka o produženію života čovečeskog“; Izvor: Pasaz.rs
Paralelno sa njegovim društvenim aktivizmom, u Beogradu je 5. marta 1832. godine počela da radi prva moderna štamparija u Srbiji, a prva štampana knjiga bila je upravo Stejićev „Sabor istine i nauke“.
Doktor Stejić je u svom spisu izneo određene moderne stavove – zalagao se za narodni jezik, ali je smatrao da ga treba podići na visinu književnog jezika, odbijajući da se u pismo unose crkveno–slovenske reči i na tako je odstupio od novoprihvaćenog pravopisa Vuka Karadžića, koji se ubrzo požalio knezu Milošu na Stejićev način izražavanja. Uvređen ovim postupkom Vuka Karadžića, Stejić je napustio Srbiju 1832. i prešao u Zemun, gde se osam godina bavio privatnom lekarskom praksom.
U Srbiju se vratio 1840, nakon Miloševog proterivanja, kada je postavljen za šefa građanskog saniteta, a 1845. i za glavnog sekretara Državnog sovjeta. Godine 1849. izneo je ideju o zadržavanju grafeme jat sa mogućnošću njenog različitog čitanja, za čiju upotrebu je Jovan Skerlić kasnije tvrdio da bi objedinila sve govornike savremenog srpskog standardnog jezika.
Naslovna strana prve knjiga iz Knjaževske srpske pečatnje, prve moderne štamparije u Beogradu i Srbiji; Izvor: Pasaz.rs
On je u Beogradu podigao kuću sa elegantnim doksatom u Makedonskoj 21, gde je živeo sa porodicom. Ta kuća funkcionalna je i danas, ali u pomalo neobičnim okolnostima. Stejić je za života bio zakleti naučnik i prosvetitelj, vrlo kritičan prema religiji, a njegovi naslednici su 1930. godine, njegovu kuću prodli beogradskim isusovcima, koji su je pretvorili u manastir.
Zajedno sa Karlom Pacekom, jedan je osnivača srpskog građanskog saniteta i 1831. izdavač prvog medicinskog spisa u Srbiji “Poučenije za lečenje bolesti holere”, a takođe je među prvima bio zagovornik ideje o makrobiotičkom načinu ishrane i života. Stejić se može smatrati i pionirom transfuziologije kod nas.
Danas je u galeriji Biblioteke šabačke svečano otvorena izložba “Jovan Stejić – prvi Srbin doktor medicine u obnovljenoj Srbiji”, realizovana u saradnji sa Istorijskim arhivom Šumadije i Zavodom za zaštitu spomenika kulture Kragujevac.
