Sava (osn. σα, σως ѕa, sos – jak, snažan, siguran), što je karakteristika ove velike reke. Sa sufiksom -ava, Sava je snažna reka koja bogu Zevsu (Dunavu) naliva nektar i hrani ga ambrozijom, da bi bio besmrtan i natprirodan. Od hidronima Sava vodi poreklo i ime Sabazios (Σαβαζιος), sa Save. U mitologiji, Sabazije je tračko-frižansko božanstvo. Njegov otac je Zevs, koji se u vidu zmije sjedinio sa Persefonom, Hadovom ženom u njegovim dvorima kraj reke Stiga.
Pogled na reku iz vazduha( Foto: http://turizamusrbiji.rs)
Reka Sava nastaje spajanjem reka Save Dolinke i Save Bohinjke kod Radovljice u severozapadnoj Sloveniji. Teče u dužini od 940 kilometara, dok se njen sliv prostire na površini od 95 720 kvadratnih kilometara. Područje kroz koje protiče reka Sava naziva se Posavina. Tok reke Save kreće se od Slovenije, preko Hrvatske i Bosne i Hercegovine, sve do njenog ušća u reku Dunav u Srbiji. Sava Dolinka i Sava Bohinjka formiraju reku Savu kod Radovljice u Sloveniji. Sava Dolinka izvire kao potok Nadiža u dolini Tamar u Julijskim Alpima, na nadomrskoj visini od 1 222 metra. Potom ponire, a zatim ponovo izvire kao Sava Dolinka na izvoru Zelenci u blizini Kranjske Gore. Duga je 45 km, a površina njenog sliva iznosi 521 kvadratni kilometar. Sava Bohinjka izvire iz Bohinjskog jezera. Duga je 31 km, a površina njenog sliva iznosi 381 kvadratni kilometar.
Stari grad u Šapcu
Nakon sastava dve reke kod Radovljice, reka Sava teče ka jugoistoku pokraj Kranja i Ljubljane. Ovde se formiralo Ljubljansko polje, žitnica Slovenije. Od Ljubljane Sava kreće na istok, prolazeći kroz niz klisura. U nju se kod Zidanog Mosta uliva reka Savinja, i na tom mestu Sava menja tok ka jugostoku. Zatim Sava prolazi kroz Krško i Brežice. Nakon ušća reke Sutle Sava kreće svoj put kroz Hrvatsku. Ubrzo stiže do hrvatske prestonice, Zagreba, a nakon toga postaje prava ravničarska reka. Niska aluvijalna ravan kroz koju protiče, učinila je ovo područje močvarnim. Taj deo Posavine nalazi se pod zaštitom Republike Hrvatske, kao Park prirode Lonjsko polje. Kod Jasenovca se u Savu uliva reka Una. Ovde Sava ponovo menja pravac, i to prema istoku. Taj pravac zadržava do samog ušća u reku Dunav. Takođe, od Jasenovca Sava čini prirodnu granicu između Hrvatske i Bosne i Hercegovine. U nju se sa bosanske strane ulvaju reke Vrbas i Bosna, a kod Sremske Rače i reka Drina. U ovom prodručju Sava prolazi pokraj tzv „ dvojnih “ gradova, Gradiške i Stare Gradiške, Slavonskog Broda i Broda, Šamca i Hrvatskog Šamca. Kod Brčka reka pravi okuku ka jugozapadu. Zapadno od Drine nalazi se tromeđa između Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Srbije. Sava potom protiče kroz Sremsku Mitrovicu, nakon čega pravi još jednu okuku ka jugozapadu. Na desnoj strani Save leži grad Šabac. Nakon Šabca Sava kreće ka istoku, odnosno ka Obrenovcu. Nakon toga se usmerava na severoistoku, odnosno prema Beogradu. U Beogradu se reka Sava uliva u reku Dunav. Na svom toku plovna je od Siska u Hrvatskoj, do Beograda u Srbiji.
Sava prvih dana proleća
Reka Sava je probila svoj današnji koridor, savladavši barijeru kod Podsuseda, otprilike pre deset hiljada godina, ili još jednostavnije rečeno na samom kraju poslednjeg ledenog doba. Tada se, nekada dugački i jedinstveni masiv razdvojio na tri manje geografske celine: Samoborsko gorje, Medvednicu i Kalnik. Od tog vremena do danas Sava je nataložila ogromne količine šljunka i peska celom svojom dolinom, a ponegde je debljina takvih naslaga i do četrdesetak metara. Nije dovoljno jasno pisanje nekih antičkih autora da se Dunav preko Save povezuje (spaja, uliva) sa Jadranskim morem. Sava je u antici smatrana za snažnu reku koja Zevsu, odnosno Dunavu naliva nektar i hrani ga ambrozijom. Od hidronima Sava vodi poreklo i ime Sabazios, sa Save. Sabazios, odnosno Sabazije, je bilo tračko – frižansko božanstvo čije je otac bio bog Zevs. Sabazija su slavili orgijastički ljudi, kao što je bio bog Dionis. Ime Sabazije se poistovećuje sa današnjim gradom Šabcem. U letopisu iz 1476 . godine stoji da se Šabac nekada nazivao Zaslon. Po nekim tvrdnjama Šabac je daleko stariji grad, i nekada se zvao Sabacium. Drugo mišljenje naginje ka teoriji da je ime grčkog porekla, jer Grci Savu zovu Saba.
Pogled na Stari most
Sava, osim prirodnih vrednosti, na svom putu obuhvata i brojna kulturno – istorijska znamenja. Na 55 . kilometru od Beograda, nalazi se selo Kupinovo. U njemu se nalazi crkva Svetog Luke iz petnaestog veka, kao i ostaci utvrđenja Kupinik, koje je podigao srpski despot Đurađ Branković. Tok Sve kod Sremske Mitrovice prolazi pored istorijskih spomenika iz rimskog perioda i mesta gde su se odigrali značajni događaji u Prvom svetskom ratu. Područjem Beograda reka Sava teče u dužini od 30 km. Ušće Save u Dunav, ispod Kalemegdana, nalazi se na nadmorskoj visini od 68 metara. Na samom ušću u Dunav nalazi se Veliko ratno ostrvo, koje je od davnina predstavljalo značajnu vojno – stratešku tačku osvajanja ili odbrane Beograda. Turci su tokom prve opsade Beograda, 1521 . godine, odavde napadali beogradsku tvrđavu. Srpski ustanici su tokom Srpske revolucije ostrvo koristili za vojne potrebe. Slično su činili i austro – ugarski vojnici prilikom napada na Beograd 1915 . godine. Teritorija Velikog ratnog ostrva danas je stanište za prirodne retkosti, retke i ugrožene vrste ptica.
Romantični detalji u blizini reke
Sava je u istoriji oduvek imala značajnu ulogu. Nekada je ovo bila najduža jugoslovenska reka. Danas je ona veza između država Balkana i ostatka Evrope. Reka Sava na svom putu otkriva brojne znamenitosti i atrakcije. Stoga ne čudi što se sve više pažnje obraća na njenu zaštitu. Reka Sava ima nacionalni značaj za Republiku Srbiju, i ogroman potencijal da bude savršena turistička destinacija.
Izvor: Wikipedia; http://turizamusrbiji.rs
