„Ja sam ovu zemlju gradio“, rečenica je koju često slušamo od starijih. Ponosni na radne akcije u kojima su gradili puteve, mostove i fabrike bilo je Šapčana i Vladimirčana. Taad su se isticali ORA „Šabac“ i ORB „Dragoljub Jovičić“ Vladimirci. A evo kako je sve počelo.
Omladinske radne akcije su nastale još u toku NOB-a, a naročito su bile popularne nakon završetka Drugog svetskog rata i imale su za cilj da obnove i izgrade privredu, infrastrukturu, naučne, sportske, kulturne i zabavne objekte u Jugoslaviji. U prvim posleratnim Saveznim radnim akcijama milioni omladinaca gradili su auto-puteve, pruge, fabrike, čak i čitave gradove. Najveće Savezne radne akcije dešavale su se u periodu od 1946. do 1952. godine.
Brigadiri četvrte čete Studentske radne brigade „Jovan Popović“ u Loznici 1964. godine
Kao dan Omladinskih radnih akcija u SFRJ se obeležavao 1. april, dan kada su 1946. godine počele pripreme za organizovanje izgradnje pruge Brčko-Banovići. Počeci radnih akcija mogu se vezati i za period Narodnooslobodilačke borbe. Omladinske radne brigade, radne čete i brojne grupe u svim krajevima Jugoslavije dale su tokom rata 35 miliona radnih dana.
Prvom većom organizovanom radnom akcijom smatra se odlazak omladinske radne grupe (od oko 150 mladića i devojaka) iz tek oslobođenog Užica, oktobra 1941. godine, prema Višegradu i Dobrunu na berbu kukuruza.
Tokom 1942. godine snažno je rastao broj omladinskih radnih jedinica širom Jugoslavije. Omladinske radne jedinice iste godine su popravile prvu partizansku prugu Drvar-Ključ i napravile put Glamoč-Rore.
ORA Morava77, ORB „Dragoljub Jovičić“ Vladimirci
U danima pred potpuno oslobođenje zemlje, mladi su radili na raščišćavanju ruševina, obnovi puteva, pruga i mostova, a posebno se svojim radom ističe na seči drva na Crnom vrhu (od polovine januara – do polovine marta 1945), gde je po dubokom snegu i jakoj zimi pripremano hiljade kubnih metara ogrevnog drveta za potrebe Beograda. U sličnim uslovima mladi seku drveće na Rudniku (od polovine januara do polovine februara 1945) koje je nošeno za Beograd, a naročito u bolnice na Sremskom frontu. Godine 1946. mladi iz svih krajeva Jugoslavije okupljaju se na izgradnji omladinske pruge Brčko-Banovići (od 1. maja do 7. novembra 1946), a u izgradnji 90 km duge pruge učestvuje 62.268 omladinaca. Prva velika omladinska pruga je bila završena 22 dana pre zadatog roka a na prvom vozu koji je krenuo iz Banovića prema Beogradu bilo je ispisano: „Mi gradimo prugu – pruga gradi nas“.
Sa radne akcije ( Foto JV, https://sr.wikipedia.org/w/index.php?curid=249619)
Tokom 1947. godine započinje se s gradnjom druge velike omladinske pruge između Sarajeva i Šamca (od 1. aprila do 15. novembra 1947) čija dužina iznosi 242 km (skoro tri puta duža od prethodne), a gradilo ju je 217.234 omladinaca. Izgradnja pruge Doboj-Banja Luka je bio jedan od poslednjih velikih radova omladine na prugama u periodu obnove Jugoslavije. Od 1. marta do 20. decembra 1951. godine, 90 kilometara dugu prugu gradilo je više od 87.000 mladih.
Pored izgradnje pruga omladina je učestvovala i u izgradnji velikih industrijskih objekata i fabrika među kojima su i fabrika magnezijskih opeka (današnji „Magnohrom“) u Kraljevu; fabrika tekstila „Raška“ u Novom Pazaru; fabrika kablova „Moša Pijade“ u Svetozarevu; fabrike u Aranđelovcu i Mladenovcu; fabrika „Krušik“ u Valjevu; valjaonica bakra u Sevojnu, kod Užica…
Radilo se i gradilo 1960-ih i 1970. Sledeće 1974. godine ORA „Sava“ slavi svoju 15-godišnjicu postojanja i organizovanog okupljanja mladih, a od većih akcija te godine bile su ORA „Sutjeska“; ORA „Niš“; ORA „Morava“; ORA „Beograd-Bar“; ORA „Kozara“; ORA „Šabac“ itd. Omladinci su na akcijama ustajali rano i prvi deo dana su radili fizičke poslove na terenu. Nakon završetka rada vraćali su se u naselje gde su se bavili sportskim, kulturnim i idejno-političkim aktivnostima.
