Gradu Šapcu je 8. jula 1920. godine svečano uručeno francusko odlikovanje „Ratni krst“ za heroizam i stradanje njegovog stanovništva u Prvom svetskom ratu. Zbog velikih stradanja Šabac je odlikovan sa tri ordena – Francuskim ratnim krstom sa palmom, Čehoslovačkim ratnim krstom i Karađorđevom zvezdom, a, kao pandan slavnom francuskom gradu, nazvan je “Srpski Verden”.
Tada je postao jedini grad nosilac dva najvažnija inostrana ratna priznanja, ali i prvo mesto u Srbiji odlikovano najvišim ratnim Ordenom Karađorđeve zvezde sa mačevima IV reda, 3. juna 1934. godine, prilikom svečane posete kralja Aleksandra Karađorđevića gradu.
Predaja francuskog Ratnog krsta sa palminom grančicom gradu Šapcu 8. jula 1920. godine
Tog jula, zasebnim brodom „Vojvoda Mišić“ prispelo je u Šabac francusko izaslanstvo kog je, kako su pisale tadašnje novine, dočekala ogromna masa sveta, ne samo iz Šapca i iz okruga, već i iz Bosne i Srema. Odavno u Šapcu bilo ovako lepo organizovane izvedene srdačne svečanosti koja je još više zbližila francuski srpski narod, pisao je profesor Milinković.
Isorija piše danema mesta u Srbiji čiji je narod postradao, a grad spaljen i razoren kao Šabac.Šabac i Mačva su 1914. i 1915. pretrpeli velika razaranja i masovne ratne zločine od strane austrougarske vojske.
Stanovništvo Šapca i okoline pretrpelo je velike ljudske i materijalne žrtve. Grad je u trenutku oslobođenja 31. oktobra 1918. godine bio strahovito razoren. Materijalna šteta iznosila je, prema proceni stručnjaka, 200 miliona tadašnjih dinara. Broj stambenih objekata prepolovljen je – sa 3000 stanova pre rata na svega 1300 mesta stanovanja. Seosko stanovništvo pretrpelo je takođe velike gubitke zbog razaranja kuća, ekonomskih zgrada, pljačke stoke, poljoprivrednog inventara i pokućstva.
Razrušena crkva posle Prvog svetskog rata
Niko nije u potpunosti izvršio popis poginulih, ubijenih i nestalih, ali prema poređenju popisa stanovništva iz 1910. i 1921. godine, smanjenje stanovništva u ovoj dekadi iznosilo je 50.344 ljudi, a u podrinskom okrugu 95.331 stanovnika.
Šabac se veoma sporo i dugo oporavljao u posleratnim godinama jer nije bilo novca, potrebnog za ulaganje u infrastrukturu i industriju.
Razrušena Krsmanovića kuća posle Prvog svetskog rata
O stradanju Šapčana pisali su, između ostalih, švajcarski kriminolog i forenzičar Arčibald Rajs, kao i čuveni novinari Anri Barbi i Džon Rid.
Barbi, francuski novinar i književnik, ratni dopisnik francuskih žurnala sa srpskog ratišta za vreme balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, ovako je video razoreni Šabac:
“Već kod prvih kuća jasno je da je grad razoren. U glavnim ulicama, na kojima se još vide barikade koje je neprijatelj sagradio od najrazličitijeg materijala: maltera, gipsa, od kreveta, nameštaja, uzalud se traži kuća koja je ostala netaknuta.
Krovovi su probijeni i na njima je ostala samo poneka greda, koja nestabilno visi na delovima maltera. Razbucani zidovi liče na pozorišne scenografije. Vrata su izvaljena; prozori razlupani i izbačeni iz ležišta, naginju se napolje i prete da će ispasti”.
Sve radnje u Šapcu su bile ispražnjene i uništene. Sve što okupator tokom bega nije mogao da ponese upropašteno je. Neprijatelj je iz banaka uzeo gotovinu, vrednosti i uništio knjigovodstvo.
O stepenu mržnje austrougarske vojske govori i zapis Rida, tadašnjeg američkog dopisnika iz Srbije.
„Svoje konje su smestili u spavaćim sobama otmenih kuća. U privatnim bibliotekama sve su knjige bile razbacane po podu u prljavštini, pažljivo pokidane iz svojih korica. Nisu ovako postupili samo sa nekim kućama – već sa svakom kućom“, svedočio je Rid.
Barem neka uteha je što se grad opet izdvojio u Srbiji, ali sada po stradalaštvu, i po svoja tri jedinstvena ordena dobijena za ratne zasluge: francuski Ratni krst sa palmom (1920.), čehoslovački Ratni krst (1925.) i Karađorđevom zvezdom.
