Tri crkve sa teritorije Mačvanskog okruga – Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Drenovcu, Svetog Georgija u Mačvanskom Pričinoviću i Svete Trojice u Brdarici, na predlog Ministarstva kulture i informisanja, a odlukom Vlade Republike Srbije, proglašene su spomenicima kulture.
Starina, lepota, arhitektura obrenovićevske Srbije, pokretni i nepokretni crkveni rekviziti, letopisi koji do detalja potvrđuju zbivanja u rasponu od preko 150 godina – doprineli su da se ove tri mačvanske svetinje proglase objektima od izuzetnog kulturno-istorijskog značaja.
Crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Drenovcu (Izvor: Crkva Vaznesenja Gospodnjeg, Drenovac)
Dok je Šabac još uvek zvanično bio pod turskom vlašću, u selima oko njega nicale su svetinje. Drenovac je dobio monumentalnu jednobrodnu građevinu za samo godinu dana.
– Po naređenju Mihaila Obrenovića sazidan je ovaj hram 1865, po ugledu na susednu Austrougarsku, zato je sličan sremačkim crkvama. Zamislite kako je bilo dopremiti materijal – jedan deo je dovlačen sa Cera, a ljudi su pekli ciglu u svojim kućama – priča Slobodan Stojićević, protojerej Hrama Vaznesenja Gospodnjeg u Drenovcu.
O crkvi koja je zajedno sa narodom trpela u svim ratovima, najviše zabeleški na marginama knjiga i letopisima ostavio je njen hroničar, prota Jakov Čupić, starešina crkve od 1900. do 1955. godine.
– Sam hram je istorija. Pretrpeo je veliku štetu 1914. godine. Prota Jakov Čupić napisao je kako su mađarski vojnici srušili toranj crkve, misleći da se tu nalazi mitraljesko gnezdo. Njena obnova usledila je 1923. godine, kada smo dobili i sadašnji ikonostas. Posebnu vrednost imaju table u unutrašnjosti crkve sa upisanim imenima postradalih meštana Ševarica i Drenovca, iz vremena srpsko-turskih, Prvog i Drugog svetskog rata – navodi protojerej razloge zbog kojih je Hram zavredeo status posebnog.
Crkva Svetog Georgija u Mačvanskom Pričinoviću (Izvor: Crkva Svetog Georgija, Mačvanski Pričinović)
Crkva u Mačvanskom Pričinoviću stara je 154 godine. Davne 1867. godine 140 porodica ovog sela sakupilo je 1506 dukata da bi za godinu dana sagradili svoju bogomolju. Posvećena je velikomučeniku Georgiju, krsnoj slavi ondašnjeg gazde Milisava Arnautovića, najzaslužnijeg za njenu izgradnju. Veruje se da ju je baš ovaj svetac zaštitio od velikog stradanja.
– Za vreme Prvog svetskog rata bila je mitraljesko gnezdo, ali najzanimljiviji je podatak da ona i danas u svojim temeljima čuva granatu koja nije eksplodirala. Da se aktivirala u svodovima crkve, verovatno bi cela bila srušena. Zato mislimo da Sveti Georgije nije dozvolio da se to desi – kaže protojerej Radovan Simeunović, koji smatra da ovo zvanje spomenikom kulture ima veliki značaj za crkvu i selo, čiji se broj stanovnika smanjuje.
Najstarija u nizu je Crkva Svete Trojice u Brdarici kod Draginja, na teritoriji opštine Koceljeva. Sagrađena je 1838. godine, dok je na njenom mestu bila crkva brvnara, koju je obor-knez Ranko Lazarević iz Svileuve podigao 1791. godine, iz koje su sačuvani kamena časna trpeza, prestone ikone Hrista i Bogorodice sa mladencem i nadverje.
Crkva u Brdarici pripada grupi crkava iz 19. veka, koje su svojim arhitektonskim oblikom zadržale sećanje na crkve brvnare iako su sazidane od tvrdog materijala.
Mnogo je parametara po kojima su značaj i lepota ovih crkava vrednovani, ali jedno je sigurno, svojim mestima su čuvari duha i blagostanja.
